2000 ರೂ. ಮುಖಬೆಲೆಯ ನೋಟುಗಳು ಕಣ್ಮರೆಯಗುತ್ತಿವೆಯೇ?

ಆರ್‌ಬಿಐ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟ್ ಮುದ್ರಾನ್‌ನಿಂದ ಪಡೆದ ಆರ್‌ಟಿಐ ಉತ್ತರದ ಪ್ರಕಾರ, 2019-20, 2020-21 ಮತ್ತು 2021-22ರಲ್ಲಿ 2,000 ಮುಖಬೆಲೆಯ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳ ‘0’ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ 2,000 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆರ್‌ಟಿಐ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. RTI ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ 2,000 ರೂ ನೋಟುಗಳ ಪಾಲನ್ನು ಕೆಳಗೆ ತರಲು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟು ಮುದ್ರಾನ್ 2016-17 ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 3,542.991 ಮಿಲಿಯನ್ ರೂಪಾಯಿ 2,000 ನೋಟುಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದೆ, ಇದು 2017-18 ರಲ್ಲಿ 111.507 ಮಿಲಿಯನ್ ನೋಟುಗಳಿಗೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಇಳಿದಿದೆ ಮತ್ತು 46.690 ಮಿಲಿಯನ್ ನೋಟುಗಳಿಗೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ.

2,000 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಮುಖಬೆಲೆಯ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ 8, 2016 ರಂದು ಸರ್ಕಾರವು ಹಳೆಯ 500 ಮತ್ತು 1,000 ರೂಪಾಯಿಗಳ ನೋಟುಗಳ ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದ ನಂತರ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಹೊಸ 2,000 ರೂಪಾಯಿ ನೋಟನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಎನ್‌ಸಿಆರ್‌ಬಿ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ ದೇಶದಲ್ಲಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ 2,000 ರೂಪಾಯಿ ಮುಖಬೆಲೆಯ ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು 2016 ಮತ್ತು 2020 ರ ನಡುವೆ 2,272 ರಿಂದ 2,44,834 ತುಣುಕುಗಳಿಗೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಹೇಳಿತ್ತು.

ಅಂಕಿಅಂಶಗಳ ಪ್ರಕಾರ, 2016 ರಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಒಟ್ಟು 2,000 ರೂಪಾಯಿಗಳ ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 2,272 ಆಗಿತ್ತು, ಇದು 2017 ರಲ್ಲಿ 74,898 ಕ್ಕೆ, 2020 ರಲ್ಲಿ 2,44,834 ತುಣುಕುಗಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಜಿಗಿತವನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸುವ ಮೊದಲು 2019 ರಲ್ಲಿ 90,566 ತುಣುಕುಗಳಿಗೆ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. RTI ಉತ್ತರದ ಪ್ರಕಾರ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ 2020 ರಿಂದ 2,000 ರೂಪಾಯಿಗಳ ಮುದ್ರಣವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ.

ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾದ ಶೇಕಡ 90 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳು ಕಡಿಮೆ ಗುಣಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಮುಖ ಭದ್ರತಾ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಈ ನೋಟುಗಳ ಭದ್ರತಾ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಆರ್‌ಬಿಐ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಿಸಿದರು.